Giải phẫu ống hậu môn và bản chất bệnh trĩ
1. Giải phẫu ống hậu môn
Ống hậu môn dài 3 – 4 cm, nằm ở vị trí giữa đáy chậu sau, dưới sàn chậu cấu tạo bởi cơ nâng hậu môn và giữa hai hố ngồi trực tràng. Ống hậu môn tiếp theo trực tràng và đổ ra da ở lỗ hậu môn.
Ống hậu môn cấu tạo bởi 3 lớp: trong cùng là lớp niêm mạc, tiếp theo là cơ trơn (cơ thắt trong), ngoài cùng là cơ vân (cơ thắt ngoài), ngoài ra còn cơ nâng hậu môn và bó mu trực tràng cũng có vai trò như cơ thắt hậu môn.
* Hệ thống cơ thắt
– Cơ thắt trong: là phần tận cùng, dày lên của lớp cơ vòng trực tràng. Dẹt, hình ống bao gồm các sợi cơ trơn của lớp cơ vòng đi chếch xuống dưới, ra trước.
– Cơ thắt ngoài: cơ vân, ôm phủ toàn bộ chiều cao của cơ thắt tròng và thường vượt quá bờ dưới cơ thắt khi đi sâu xuống phía dưới, tiến sát tới da rìa hậu môn.
– Cơ nâng hậu môn: gồm 2 phần: phần thắt và phần nâng.
* Lớp niêm mạc:
Trong lòng trực tràng có các cột Morgani, đó là các nếp niêm mạc lồi lên, đứng dọc cao 1 cm, rộng ở dưới và nhọn ở trên, thường có 6 – 8 cột Morgani. Van Morganin là nếp niêm mạc nối chân cột với nhau. Đường nối qua đỉnh là đường hậu môn – trực tràng và đó cũng là giới hạn trên của ống hậu môn, đường nối giữa niêm mạc hậu môn da là giới hạn dưới của ống hậu môn. Đường lược là đường nối qua chân cột Morgani, là mốc rất dễ nhìn thấy, nằm ở giữa ống hậu môn, tạo nên bởi những nếp bán nguyệt, chia ống hậu môn làm 2 phần: van trên và van dưới.
* Lớp dưới niêm mạc:
Một số cấu trúc cần chú ý tại vùng này:
– Gối đệm Thomson
– Cơ niêm
– Hồ máu dưới niêm mạc
* Mạch máu lớp dưới niêm mạc hậu môn
Động mạch: chủ yếu xuất phát từ động mạch trực tràng trên, các động mạch khác chỉ là thứ yếu. Các nhánh động mạch trực tràng trên khi phân chia ở lớp dưới niêm mạc hậu môn đã tập hợp thành các trục động mạch chính, thường là 3 trục.
Tĩnh mạch: theo 3 trục chính, sonh hành theo các trục động mạch.
2. Bản chất của trĩ
Thomson đã tìm ra lớp đệm hậu môn chính là vị trí các búi trĩ: có độ dày không đều sắp xếp không đối xứng (2h – 5h – 9h) với tư thế nằm sấp.
Trĩ tạo ra lớp đệm vùng hậu môn, có vai trò trong trong cơ chế tự chủ hậu môn (15%). Khi lòng ống hậu môn rỗng xẹp thì các búi trĩ tạo thành chữ Y lộn ngược. Khả năng phồng xẹp của các khoang mạch máu ở lớp niêm mạc ống hậu môn có thể là thể hiện khả năng điều hòa lưu lượng máu như một ngã tư đường.
